Budynki pękają od zawsze. Drobne rysy i spękania na ścianach pojawiają się między innymi na skutek sezonowych naprężeń (zima – lato). Bywają również efektem wadliwej konstrukcji czy zachodzących nieustanne zmian w podłożu. Na szczęście większość nieestetycznych rys jest stosunkowo łatwa do usunięcia z popękanej ściany. W przypadku powierzchniowych uszkodzeń swoje zadanie spełni odpowiednia farba mostkująca rysy i starannie przygotowana powierzchnia do malowania. O czym jeszcze warto wiedzieć, naprawiając spękaną powierzchnię?

Skąd biorą się pęknięcia ścian?

Przyczyn powstawania rys i pęknięć jest dość dużo – począwszy od naturalnych procesów osiadania nowych budynków, poprzez niekontrolowane zjawiska atmosferyczne, na błędach konstrukcyjnych kończąc. Dużą część uszkodzeń wywołuje proces kurczenia się materiałów wykończeniowych – na przykład tynku. Tego typu pęknięcia i rysy są wąskie (do około 0,3 mm szerokości ) i płytkie – tworzą na powierzchni ściany rodzaj pajęczyny. W przypadku budynków usytuowanych w centrach dużych miast i/lub w pobliżu arterii komunikacyjnych nasilone natężenie ruchu i związane z tym drgania również mogą powodować pęknięcia ścian – przede wszystkim w miejscach ich styku, łączenia płyt, w pobliżu okien etc. Przy pojawianiu się większych szczelin bardzo istotne jest ustalenie przyczyny ich powstania. Jeżeli to efekt wady konstrukcyjnej budynku, dla bezpieczeństwa należy ją koniecznie wyeliminować.

Jak naprawić popękaną ścianę?

Sposób naprawy uzależniony jest od przyczyny pęknięcia i jego wielkości. W przypadku powierzchniowych rys (tak zwanych rys skurczowych) na powierzchni tynku wystarczy zastosować odpowiednią farbę na spękania lub masę szpachlową. Dobierana jest ona w zależności od rodzaju tynku (cementowo-wapienne, gipsowe). Po zaklejeniu pęknięcia masą i odczekaniu do całkowitego wyschnięcia, miejsce należy przeszlifować i wyrównać. Tak przygotowaną ścianę można malować.

Większe pęknięcia ścian wymagają przede wszystkim ustalenia przyczyny problemu. Szczelinę można na próbę zaszpachlować i pozostawić na kilka dni. Jeżeli pęknięcie się odnowi, być może będzie potrzebna ekspertyza konstruktora, który ustali czy posadowienie budynku jest wykonane prawidłowo oraz czy warunki gruntowe nie uległy zmianie.

Fot. Przed zastosowaniem farby mostkującej rysy większe szczeliny w popękanej ścianie należy wypełnić elastyczną masą szpachlową.

Jak usunąć duże szczeliny?

Jeżeli przyczyna szczelin w ścianie budynku jest niegroźna i nie wpływa na jego stabilność, można przystąpić do usunięcia nieestetycznego uszkodzenia. W tym przypadku konieczne zabiegi obejmują użycie specjalnej taśmy, która ma za zadanie wzmocnić całą konstrukcję i umożliwić jej „pracowanie”, co ma zapobiec powtórzeniu się sytuacji w przyszłości.

Taśma reparacyjna najczęściej wykonana jest z włókna szklanego lub włókniny polipropylenowej. Należy wypełnić jak najdokładniej szczelinę zaprawą szpachlową, następnie przykleić odpowiedniej szerokości i długości kawałek taśmy i ponownie nałożyć warstwę zaprawy na taśmę. Ewentualnie zamiast taśmy można użyć zbrojonej szpachlówki – zawierającej w swojej masie włókno szklane. Tak zabezpieczone, suche, równe i czyste miejsce można pomalować.

Jaka farba na spękania ścian?

Niewielkie rysy na ścianie można zamaskować lub usunąć przy pomocy farb do zadań specjalnych – tak zwanych farb mostkujących (szlamujących) rysy. Najważniejsze ich cechy to dobra przyczepność do podłoża i elastyczność. W zasadzie każda farba do malowania ścian powinna je posiadać, jednak w przypadku naprawy spękań i rys elastyczność jest szczególnie ważna. Farby na spękania osiągają ją dzięki dodatkom silikonu i spoiw polimerowych. Taka powłoka pozwala nie tylko na wypełnienie drobnych braków. Jest też szansa, że tego typu farba „pracując” pod wpływem naprężeń, zapobiegnie powstawaniu nowych pęknięć w przyszłości. 

Ponieważ pęknięcia ścian powstają w różnych miejscach budynku (na wewnętrznej powierzchni ścian, na murze – na zewnątrz) farby na rysy są uniwersalne. Tolerują dużą rozpiętość temperatur, działanie niekorzystnych czynników mechanicznych i organicznych (pleśń, grzyby) oraz warunków aplikacji. Większość z nich jest również odporna na zmywanie czy szorowanie.

Przygotowanie popękanej ściany

Użycie farby szlamującej na rysy to prosta czynność, która nie odbiega od zwykłego malowania. Więcej staranności wymaga przygotowanie podłoża. Jeżeli ściana jest równa i czysta, wystarczy przeszlifować papierem ściernym miejsce pęknięcia i usunąć wszelkie elementy słabo przylegającej farby. 

Miejsce przygotowane do malowania powinno być odtłuszczone, odpylone i suche. Po zastosowaniu wszystkich koniecznych zabiegów powierzchnię należy wyrównać (przeszlifować). Jeżeli przed nałożeniem farby na rysy i spękania była stosowana masa szpachlowa – całą ścianę trzeba koniecznie zagruntować w celu wyrównania chłonności podłoża. Dzięki temu miejsce naprawy nie będzie odznaczało się po nałożeniu farby. Malowanie należy przeprowadzić zgodnie ze wskazaniami producenta. Farba odpowiednio wniknie w szczeliny, uzupełniając i wyrównując ubytki. 

***

Powstawanie drobnych rys i pęknięć to zazwyczaj proces naturalny i cykliczny – związany z drganiami podłoża lub ścian. W nowych budynkach przez mniej więcej 5 pierwszych lat (zależnie od wielkości konstrukcji i rodzaju podłoża, na którym jest posadowiona) trwa osadzanie się gruntu pod ciężarem zabudowań. Dlatego tak trudno jest zapobiec popękaniu ścian. Można jednak próbować je zabezpieczyć (specjalne tapety z włókna szklanego pokrywające ściany) lub zlikwidować pojawiające się rysy. Pocieszający jest fakt, że w ogromnej większości pęknięcia te stanowią jedynie defekt estetyczny, który nie zagraża stabilności budynku.

Po więcej informacji o farbach do zadań specjalnych i nie tylko zapraszamy na nasz blog z poradami!