Malowanie dachu wydaje się prostą czynnością, ale wykonanie trwałej powłoki – takiej na wiele lat, wymaga starannego wyboru odpowiedniej farby i dokładnego oczyszczenia dachu przed jego malowaniem. Co warto wiedzieć i jakich pułapek unikać, chcąc własnoręcznie przeprowadzić renowację dachu z blachy?

Wybór odpowiedniej farby

Słowo "odpowiedniej" ma w tym przypadku duże znaczenie. Blachę można bowiem pomalować wieloma różnymi farbami, ale tylko niektóre z nich sprawdzą się na dachu. Dlaczego? Jest kilka powodów…

Elastyczność —dach jest dla farb prawdziwym poligonem doświadczalnym w tym względzie. Blacha nagrzewa się bardzo szybko i potrafi osiągnąć dość znaczne temperatury. Farba powinna więc zachować ciągłość powłoki nie tylko w temperaturze ujemnej, ale również w tych bardzo wysokich, w czasie upałów. Oczywiście to, o jakich konkretnie wartościach granicznych mowa, zależy od strefy klimatycznej, w której znajduje się poddawany renowacji dach.

Odporność na promieniowanie UV — w przypadku dachu — jest niezbędna. Blacha dachowa jest wystawiona przez cały rok na działanie promieni słonecznych, a niewystarczająca odporność na nie danej farby może skutkować przebarwieniami, wykwitami kredowymi, kruszeniem powłoki i pękaniem.

Odporność na warunki zewnętrzne —  na powłokę malarską, równie niekorzystnie jak promieniowanie UV, działa wysoka wilgotność powietrza, która — w naszym klimacie — jest zjawiskiem częstym. Dlatego ważne jest, aby farba antykorozyjna do zabezpieczania metalowych dachów spełniała wymagania odpowiednich norm, które dopuszczają jej stosowanie w warunkach podwyższonej wilgotności.

Uniwersalność — w tym przypadku oznacza możliwość pomalowania daną farbą zróżnicowanego podłoża. Dach jest specyficznym miejscem, gdzie blacha bywa skorodowana, nierówna, o różnej przyczepności w różnych miejscach. Farba do pomalowania dachu nie powinna być zatem zbyt wymagająca, co do jakości podłoża.

Gruntoemalia

Jeżeli na powierzchni dachu były ślady korozji lub dach został jedynie zgrubnie oczyszczony z luźnych fragmentów rdzy i starych powłok, warto wybierać gruntoemalie. Cechują się one bardzo dobrą przyczepnością do podłoża, jednocześnie zabezpieczając dach antykorozyjnie i wykańczając barwną warstwą nawierzchniową. Dzięki podwójnej ochronie gruntoemalii można znacznie skrócić czas malowania dachu, pomijając nakładanie na niego tradycyjnej warstwy gruntującej. Ma to szczególne znaczenie w przypadku dachu o dużym kącie nachylenia (niebezpieczna praca) lub w warunkach zmiennej pogody.

Farba + podkład

Farby nieposiadające właściwości antykorozyjnych powinny być nakładane nie bezpośrednio na malowaną powierzchnię, ale na warstwę zabezpieczającą (gruntującą). Poza tym, że stanowi ona ochronę przed rdzą, zwiększa również przyczepność farby do podłoża. Najlepszym rozwiązaniem jest zakup gruntu i farby od jednego producenta, co daje pewność kompatybilności obu preparatów.

W przypadku malowania dachu tym sposobem, większość producentów zaleca nałożenie dwóch warstw wierzchniej farby. Co ważne — żeby uniknąć kolejnej renowacji dachu w niedługim czasie — należy zadbać, by grubość pojedynczej powłoki wynosiła min. 40 µm, a ostateczna grubość powłoki, uzyskanej po położeniu całego systemu, nawet 120 µm (na sucho).

Uwaga! Dach z blachy ocynkowanej nie lubi farb alkidowych

Popularne emalie ("farby olejne", alkidowe) są atrakcyjne cenowo i dobrze pokrywają blachę na dachu, jednak jakość ta utrzymuje się stosunkowo krótko. Po tym czasie farba zaczyna odchodzić. Dodatkowo "zwykła" farba olejna tworzy znacznie bardziej sztywną powłokę niż ta, która jest potrzebna na dachu, więc w konsekwencji wyjątkowo gorącego lata lub bardzo mroźnej zimy po prostu popęka. Farby alkidowe wymagają zazwyczaj kilkukrotnej aplikacji, ponieważ tworzą dość cienkie powłoki, w odróżnieniu od farb dachowych (zazwyczaj grubopowłokowych).

Malowanie — od czego zacząć?

Od sprawdzenia prognozy pogody oczywiście! Choć rada wydaje się zabawna, pogoda w trakcie i kilka godzin po zakończeniu malowania jest niezwykle ważna. Nie bez przyczyny producenci farb podają szczegółowe wytyczne dotyczące minimalnej i maksymalnej temperatury w trakcie prac remontowych.

Nieodpowiednia temperatura powietrza, opady, a nawet wiatr (niosący niepotrzebny kurz, piasek, liście i inne zanieczyszczenia przylegające do świeżo pomalowanego dachu) mogą poważnie zaszkodzić lub wręcz zniweczyć wykonaną pracę.

Czyszczenie dachu przed malowaniem

Przygotowanie dachu z blachy, podobnie jak w przypadku innych powierzchni, wymaga starannego oczyszczenia. Poniżej czynności, które należy wykonać.

Umycie dachu — najskuteczniejszą i najszybszą metodą jest czyszczenie dachu myjką wysokociśnieniową przy udziale specjalistycznych środków czyszczących. Dach można również umyć miękką szczotką, stosując odpowiedni preparat do mycia i odtłuszczania dachu.

Uwaga!

Do czyszczenia dachu nie należy używać środków przeznaczonych do zastosowań codziennych w domu, ponieważ mogą one wpłynąć na zmniejszenie przyczepności farby do podłoża. Szczególnie te zawierające substancje łagodzące, natłuszczające czy nawilżające skórę dłoni.

Usuwanie starych powłok — umycie dachu uwidacznia wszystkie miejsca ewentualnego niszczenia blachy. Obejmują one zarówno ogniska korozji, jak i tzw. zendrę (zgorzelinę, korozję gazową), powstałą na skutek działania powietrza na rozgrzaną powierzchnię dachu. Jeżeli nie była wcześniej malowana, wystarczy ją oczyścić z ewentualnej rdzy, odpylić, umyć i odtłuścić. Nieco więcej uwagi wymaga dach już wcześniej malowany. Aby mieć pewność, że renowacja dachu będzie skuteczna i trwała, warto zrobić prosty test.

Test przylegania farby

Słabo przylegająca farba do powierzchni nie zawsze jest widoczna na pierwszy rzut oka. Warto wykonać, przy pomocy ostrego noża (np. nożyka tapicerskiego), kilka równoległych nacięć pionowych, a następnie przeciąć je kilkoma równoległymi nacięciami poziomymi, tworząc w ten sposób "kratkę". W tym miejscu należy przykleić kawałek dobrze przylegającej taśmy i szybkim ruchem go oderwać. Jeżeli na taśmie pozostaną fragmenty farby — powłokę należy usunąć, ponieważ po jej pomalowaniu, nowa warstwa zacznie się w krótkim czasie odspajać od powierzchni.

Odtłuszczenie, wygładzenie, odpylenie — końcowym etapem jest pozostawienie czystej i suchej powierzchni dachu do malowania.

Czym i jak pomalować dach?

Malowanie dachu samo w sobie nie jest skomplikowaną czynnością. Można je wykonać przy pomocy ogólnie dostępnych metod: pędzlem, wałkiem czy natryskowo. Każda z możliwości zaowocuje nieco odmiennym efektem wizualnym.

Czasem wybór technologii malowania jest podyktowany skomplikowanym kształtem wykluczającym inne możliwości renowacji dachów.

Na koniec jeszcze jeden aspekt, który jako pierwszy powinien być wzięty pod uwagę przy wyborze narzędzi do malowania: czas. Jeżeli powierzchnia dachu jest duża, należy dążyć do maksymalnego skrócenia czasu malowania ze względów pogodowych (aby całość dachu mogła jak najszybciej wyschnąć) oraz bezpieczeństwa (duże spadki dachu wymagają szczególnej ostrożności przy pracy, więc nie należy malowania wydłużać).